Một đất nước từng trải qua thời kỳ nội chiến, tranh giành quyền lực giữa các gia tộc, từng để cho nước ngoài tự do đi lại trên lãnh thổ quốc gia mình nhưng vẫn giữ được chủ quyền độc lập, từng là kẻ thù của nhiều dân tộc tại khu vực châu Á, nhưng giờ đây đang phát triển mạnh mẽ tới chóng mặt. Đó chính là Nhật Bản – đất nước mặt trời mọc ở phương Đông.
Kiến trúc nhà thời kỳ Jomon
Hãy cùng tìm hiểu dòng lịch sử thăng trầm của xứ Phù Tang này để thêm yêu mảnh đất xinh đẹp nhưng cũng nhiều chông gai.
Bước dạo đầu cùng sự phát triển của lịch sử nhân loại
Thời Tiền đồ đất nung (Thời đại đồ đá cũ): 15000 năm đến 5000 năm TCN
Người dân Nhật Bản cũng như nhiều cư dân khác trên trái đất lúc bấy giờ, sống theo lối du mục săn bắt và hái lượm.
Thời đồ gốm Jomon: 5000 năm đến 200 năm TCN
Thời đồ gốm Yayoi: 200 năm TCN đến năm 200
Từ giai đoạn này, người Nhật bắt đầu chuyển sang trồng lúa và hình thành việc định cư. Phát triển các vương quốc độc lập nhỏ. Vào cuối thời kì, có xu hướng đi đến thống nhất các quốc gia độc lập thành một nhà nước lớn mạnh hơn.
Mô hình nhà thời kỳ Yayoi Nhật Bản
Sự xâm nhập và phát triển của Phật giáo trong văn hóa – lịch sử Nhật Bản
Thời văn hoá Kofun: Cuối thế kỷ III đến cuối thế kỷ VI
Vương quốc Yamato thiết lập sự thống trị trên quá nửa phía Tây quần đảo Nhật Bản, kể cả phía Nam của Triều Tiên. Sau này, việc kiểm soát phía Nam Triều Tiên bị suy yếu, và sự tranh ngôi trong gia đình Nhật hoàng đã đe doạ quyền lực của Yamato. Đạo Phật và đạo Khổng bắt đầu được du nhập vào văn hóa Nhật Bản.
Nón sắt thời kỳ Kofun Nhật Bản
Thời Asuka: Cuối thế kỷ VI đến đầu thế kỷ VIII Hoàng tử Shotoku phục hồi quyền lực của vương quốc Yamato. Các cố gắng đầu tiên để tạo nên hiến pháp và một hệ thống giai cấp chính thức.
Shotoku quảng bá cho đạo Phật. Một số chùa Phật giáo được xây dựng.
Gia đình Soga trở nên rất có quyền lực, tuy nhiên sau này đã bị Fujiwara-no-Kamatari dưới quyền hoàng tử Naka-no-Oe lật đổ.
Dòng họ Soga thời kỳ Asuka, Nhật Bản
Cải cách Taika theo những ý tưởng trước đây của hoàng tử Shotoku. Chấm dứt sự cai trị của người Nhật Bản ở Triều Tiên. Tinh thần của cải cách Taika được thể hiện trong bộ luật gọi là Ritsuryo dưới thời Temmu, sau này được cải tiến dưới thời Mommu, cháu nội của ông ta.
Thời Nara: Đầu thế kỷ VIII đến cuối thế kỷ VIII
Nara trở thành thủ đô, bộ luật Ritsuryo được hoàn thành. Nhật hoàng có uy quyền lớn.
Văn hoá thời nhà Đường của người Trung Hoa được du nhập vào. Đạo Phật hưng thịnh. Hai cuốn lịch sử dân tộc Kojiki và Nihon Shoki cũng như Man’yoshu, một tuyển tập các bài thơ Nhật Bản, được biên soạn.
Nền văn hoá đạt tới mức cao nhờ việc trộn lẫn các yếu tố Trung Hoa và Nhật Bản. Đúc được các đồng tiền bằng bạc và đồng đỏ. Một số chùa gỗ trong đó có chùa Todaji và kho báu hoàng gia Shosoin được xây dựng.
Thời Heian
Đầu Heian: Cuối thế kỷ VIII đến cuối thế kỷ IX
Nhà nước chuyển tới thủ đô mới Heian-Kyo (Kyoto).
Thành lập các giáo phái Phật giáo mới đã Nhật Bản hoá (là Tendai và Shingon – chủ yếu hội nhập những yếu tố tiến bộ).
Hệ thống các điều luật Ritsuryo được sửa đổi.
Lối viết thơ văn theo kiểu Trung Hoa rất hưng thịnh ở triều đình.
Dòng họ Fujiwara nắm quyền hành đằng sau ngai vàng.
Giữa Heian: Cuối thế kỷ IX đến cuối thế kỷ XI
Với sự gia tăng quyền lực của dòng họ Fujiwara, việc cai quản chính quyền bằng quan nhiếp chính trở thành luật lệ. Triều đình mất quyền kiểm soát đất nước mà chỉ còn nắm vai trò nghi thức đơn thuần.
Dòng họ Soga thời kỳ Asuka, Nhật Bản
Phúc lợi công cộng bị coi nhẹ. Người đứng đầu các tỉnh trở nên tham nhũng và lười nhác. Chủ nhân của các khu trang ấp (shoen) thành lập các nhóm võ sĩ để tự vệ, tạo ra sự mở đầu của hệ thống samurai (cận vệ có vũ trang).
Thơ ca Nhật Bản phát triển vững chắc, đặc biệt là waka (thể thơ 31 âm tiết). Kokinshu và các tuyển tập waka khác được biên soạn. Những tác phẩm viết khác gồm có tiểu thuyết đầu tiên của thế giới, cuốn Genji Monogatari do một mệnh phụ triều đình viết, cuốn Ise Monogatari, Tosa Nikki và Makura-no-Soshi.
Cuối Heian: Cuối thế kỷ XI đến cuối thế kỷ XII
Bắt đầu một thế kỷ các Nhật hoàng đi tu nhưng vẫn cai quản công việc triều chính.
Triều đình suy đồi, dần biến thành một nhà không có thực quyền, quan liêu xa rời thực tế, không chăm lo đến các phúc lợi công cộng mà chỉ bận tâm tới việc xây dựng chùa chiền và truyền bá tư tưởng Phật giáo.
Tầng lớp quý tộc trong triều đình suy đồi và vô dụng.
Giáo phái Phật giáo Jodo (Tịnh Thổ) phát triển.
Quyền lực của các phe cánh địa phương với nền tảng là hệ thống samurai tăng lên. Dẫn đầu trong số họ là các gia đình Minamoto (Genji) và Taira (Heike hoặc Heishi).
Các chùa chiền cũng duy trì lực lượng tự vệ. Những cuộc tranh giành quyền lực trong hoàng tộc và các yếu tố khác cuối cùng đã đem lại uy thế cho gia đình Taira, nhưng sau một phần tư thế kỷ nắm quyền, rốt cuộc Taira lại bị Minamoto đánh bại.
Trên đây là chương đầu trong dòng phát triển lịch sử Nhật Bản. Chúng ta dần thấy những thăng trầm trong quyền lực cũng như sự phát triển của một nền văn hóa Nhật phong phú, đa dạng, tiếp thu của nước ngoài nhưng luôn biến đổi để giữ đúng bản sắc của dân tộc mình. Những bước phát triển lịch sử tiếp theo sẽ được giới thiệu ở những bài kế tiếp, các bạn cùng đón đọc trong thời gian tới.
(Nguồn tổng hợp)
.jpg)
